سابقه وهدف : سرفه یک رفلکس حفاظتی در مواقعی میباشد که در راههای هوایی تحریک و یا مسدود شده است. ابن نفیس در فن سوم کتاب الشامل به بیان داروهای مفرده میپردازد و طی هشتاد و دو فصل به بیان این داروها میپردازد. هدف این مطالعه بررسی کلیه داروهای موثر در بیماری سرفه در کتاب الشامل به عنوان یکی از جامعترین کتب مفردات در طب سنتی میباشد. مواد و روشها: این مطالعه یک بررسی مروری از نوع تشریحی بوده است و نحوه انجام این مطالعه بدین صورت بوده است که در کل کتاب الشامل به جستجوی کلمه کلیدی سعال پرداختیم. پس از بررسی و مرور کتاب الشامل نود و هشت مفرده بر اساس انواع سرفه های مختلف موجود در طب سنتی ایران یافت شد. توجه به میزان کاربرد و استفاده آسان و همچنین عوارض مصرف کم و نیز دسترسی آسان, مفردات با منشا حیوانی و معدنی حذف و سایر مفردات برای بررسی بیشتر انتخاب گردید. یافتهها: هر دارویی که دارای خاصیت لطافت به همراه نفوذ و ماییت باشد به آسانی از مسام حجاب فاصل بین مری و قصبه ریه نفوذ میکند و در اعضاء سینه شدید تاثیرگذار است. نحوه دسته بندی بر اساس انواع اثرات درمانی داروهای مختلف و انواع سرفه ذکر شده میباشد. بر این اساس میتوان مفردات درمان سرفه را با افعال مختلف در هشت دسته سرفه بلغمی, همراه نزله, خشونتی, گرم, خشک, گرم خشک, سرد و سایر انواع جای داد. بحث و نتیجه گیری: بی شک بیان نوع جوهر مفرده و افعال منسوب به صورت نوعیه آن در این کتاب از سایر کتب کاملتر میباشد. با بررسی مفردات معرفی شده در این کتاب و اثرات درمانی آن بر روی بیماریهای مختلف از جمله سرفه میتوان به مکانیسم درمانی جدیدی دست یافت. بر این اساس میتوان پروتکل درمانی مناسبی بر حسب نوع سرفه ارائه نمود.